Tak jak obiecałam, dzisiaj podzielę się z wami moim
niezwykle aromatycznym, sekretnym przepisem na przyprawę do piernika. Może, ktoś jeszcze w tym roku skorzysta z tego przepisu, a jeśli nie to zapraszam za rok :)
Na początku, to podzielę się z wami krótką historią, o tym skąd wziął mi się pomysł na własnej roboty przyprawę do piernika.
Otóż kilka lat temu, w pewien grudniowy dzień, kiedy stwierdziłam, że czas już zrobić pierniczki na święta, zajrzałam do szuflady z przyprawami.
No i cóż. Zawód.
Nie znalazłam w niej przyprawy do piernika - takiego ze sklepu (jakim cudem przecież w ciągu roku nie pieczemy pierniczków?). Biegnę więc do mamy i pytam:
- Mamo co robić!? Jak zrobić pierniczki, bez przyprawy do piernika?
Na to mam rzecze: Idź do babci i się zapytaj jak się robi przyprawę do pierniczków.
A ja się zdziwiłam: jak to zrobić? Przyprawy się przecież kupuje nie robi. Jednakże posłuchałam i skorzystałam.
Babcia powiedziała, żeby wziąć trochę kulek pieprzu, ziela angielskiego, imbiru, cynamonu, goździków i wszystko zmielić w młynku. Jeszcze bardziej się zdziwiłam. Czy ta przyprawa nie będzie ostra? Przecież pieprz i imbir palą w buzie, a ziele angielskie dodaje się tylko i wyłącznie do rosołu i gulaszu.
Na szczęście usłuchałam i dziś jestem bogatsza o wiedzę, że przyprawy można sobie samemu komponować i używać do różnych potraw, niepsujących do siebie smakowo, np. rosół, a pierniczki.
Aaaa! Pierniczki wyszły przepysznie :)
Ok. Dość ględzenia, czas na przepis :)
Na początku, to podzielę się z wami krótką historią, o tym skąd wziął mi się pomysł na własnej roboty przyprawę do piernika.
Otóż kilka lat temu, w pewien grudniowy dzień, kiedy stwierdziłam, że czas już zrobić pierniczki na święta, zajrzałam do szuflady z przyprawami.
No i cóż. Zawód.
Nie znalazłam w niej przyprawy do piernika - takiego ze sklepu (jakim cudem przecież w ciągu roku nie pieczemy pierniczków?). Biegnę więc do mamy i pytam:
- Mamo co robić!? Jak zrobić pierniczki, bez przyprawy do piernika?
Na to mam rzecze: Idź do babci i się zapytaj jak się robi przyprawę do pierniczków.
A ja się zdziwiłam: jak to zrobić? Przyprawy się przecież kupuje nie robi. Jednakże posłuchałam i skorzystałam.
Babcia powiedziała, żeby wziąć trochę kulek pieprzu, ziela angielskiego, imbiru, cynamonu, goździków i wszystko zmielić w młynku. Jeszcze bardziej się zdziwiłam. Czy ta przyprawa nie będzie ostra? Przecież pieprz i imbir palą w buzie, a ziele angielskie dodaje się tylko i wyłącznie do rosołu i gulaszu.
Na szczęście usłuchałam i dziś jestem bogatsza o wiedzę, że przyprawy można sobie samemu komponować i używać do różnych potraw, niepsujących do siebie smakowo, np. rosół, a pierniczki.
Aaaa! Pierniczki wyszły przepysznie :)
Ok. Dość ględzenia, czas na przepis :)
Przepis na domową przyprawę do piernika
- 1-2 łyżeczki goździków nie mielonych
- 1-2 łyżeczki imbiru mielonego
- 1-2 łyżeczki cynamonu mielonego\ 1-2 laski cynamonu
- 1-2 łyżeczki gałki muszkatołowej mielonej\ 0,5 - 1 kulkę gałki muszkatałowej
- 1-2 łyżeczki anyżu nie mielonego
- 3-6 ziarenek pieprzu czarnego (nie mielonego)
- 3-6 ziarenek ziela angielskiego (nie mielonego)
Wykonanie jest bardzo proste. Wszystko wrzucasz do młynka i bardzo dokładnie mielisz na sypki proszek. Jeżeli nie masz młynka to możesz spróbować z moździerzem, ale lepiej wtedy wymieszać ze sobą gotowe, zmielone przyprawy.
Ponad to możesz eksperymentować z przyprawami i dodać:
w przypadku niemielonych przypraw: 1 łyżeczkę kolendry, 3 ziarenka kardamonu, 1-2 łyżeczkę startej skórki pomarańczy oraz laskę wanilii.
w przypadku mielonych: 1-1,5 łyżeczki kolendry, 2 szczypty kardamonu, 1-2 łyżeczkę startej skórki pomarańczy oraz laskę wanilii (bo nie ma mielonej laski wanilii :D ).
Ponad to możesz eksperymentować z przyprawami i dodać:
w przypadku niemielonych przypraw: 1 łyżeczkę kolendry, 3 ziarenka kardamonu, 1-2 łyżeczkę startej skórki pomarańczy oraz laskę wanilii.
w przypadku mielonych: 1-1,5 łyżeczki kolendry, 2 szczypty kardamonu, 1-2 łyżeczkę startej skórki pomarańczy oraz laskę wanilii (bo nie ma mielonej laski wanilii :D ).
Do czego używać takiej przyprawy?
- Warto ją dodawać do piernika i pierniczków (jak nazwa wskazuje).
- Może ktoś zaszaleje i zrobi sobie syrop bożonarodzeniowy?
- Można jej dodawać do gorącej herbaty, aromatycznej kawy czy ciepłego kakaoka – z pewnością podkreśli smak i aromat tych gorących napojów.
- Do gorących jabłek z migdałami na słodko – pyszny deser który rozgrzeję cię w zimowe dni.
- I do tego co będziesz chciał\a.
Dlaczego uważam, że własnoręcznie przygotowana przyprawa jest lepsza od gotowej, kupowanej w sklepach?
- Po pierwsze do gotowych mieszanek często producent dosypuje mąkę, zwiększając ilość sprzedawanej przyprawy, obniżając przy tym jej aromat, smak i... cenę (kupienie osobno każdej przypraw - w szczególności niemielone jest bardzo kosztowne)
- Sam\a decydujesz co się znajduje w przyprawie. Możesz z czegoś zrezygnować jeśli jesteś alergikiem lub matką karmiącą dziecko (o czym niżej).
- Taka własnoręcznie przygotowana przyprawa ma mocniejszy smak, aromat i zachowuje właściwości lecznicze.
Właśnie poniżej, zrobiłam krótkie zestawienie właściwości leczniczych przypraw używanych w przepisie. Zapraszam do lektury :)
Anyż gwiazdkowy (Illicium verum)
Chinach anyż jest bardzo cenioną
rośliną leczniczą i przyprawową już od 5000 lat. Anyż jest ususzonym owocem wiecznie
zielonego, aromatycznego drzewa rosnącego w Chinach i Wietnamie.
Nasiona
anyżu ułatwiają trawienie, pobudzają apetyt, łagodzą wzdęcia, kaszel, bronchit
i reumatyzm. Anyż pomaga przy zakażeniach i stanach zapalanych
układu oddechowego (kaszlu, chrypki, zapalenie tchawicy i krtani, zapalenie
oskrzeli i opłucnej), przy infekcjach bakteryjnych i grzybiczych przewodu
pokarmowego oraz przy pobudza wydzielanie mleka.
Cynamon
W tym wypadku użyłam cynamonu wonnego, ale jeżeli macie na
stanie to lepiej sięgnąć po cynamon cejloński, ponieważ ma szlachetniejszy, słodszy smak.
Cynamonowiec wonny (Cinnamomum aromaticum) i cynamon
cejloński (Cinnamomum verum) na szczęście mają podobne właściwości. Cynamon
pozyskuje się z kory drzew. Ten pierwszy rośnie w Chinach, a ten drugi pochodzi
z wyspy Cejlon (czyli Sri Lanki).
Działa jako środek antyseptyczny, ściągający i pobudzający apetyt. Łagodzi nudności, wzdęcia i biegunki. Hamuje rozwój bakterii, grzybów, roztoczy i wirusów. Ponad to obniża gorączkę i ciepłotę ciała.
Gałka Muszkatołowa
Pochodzi z Indonezji (tak jak goździki). Oprócz brązowych nasion w kuchni używa się również kwiatu muszkatołowca.
Gałka dobrze smakuje w potrawach
mlecznych, serach, miodach, w likierach i kordiałach. Małe ilości gałki
poprawiają apetyt i trawienie. Pomaga przy zaburzeniach czynności żołądka i jelit,
przy biegunce, skurczach żołądka, nieżycie żołądka, wzdęciach. Zwiększa
uwalnianie serotoniny w mózgowiu (czyli powoduje radość :D ). Pobudza
miesiączkowanie. Używane z nadmiarem mogą być łagodnie halucynogenne. Należy również
nie używać gałki muszkatołowej w czasie ciąży, bo może
wywołać poronienie albo wywołać wady rozwojowe u dzieciątka w brzuszku. I lepiej
zrezygnować z niej w okresie laktacji i nie podawać dzieciom.
Goździki
A dokładniej Goździkowiec korzenny (Syzygium aromaticum) to
suszone pąki kwiatowe (z licznych małych, czerwonych kwiatuszków) drzewa
pochodzącego z Moluków. Drzewo goździkowca jest wiecznie zielone, terenów
tropikalnych. Dziko urosną nawet do 12m, a w uprawie do 5-6m. Goździki należą do
najstarszych towarów świata.
Goździki mają właściwości znieczulające i odkażające dzięki
zawartemu w nim olejku eterycznemu: eugenolu (sprawdziłam – pisząc ten post
zjadłam jednego goździka, bo cały dzień bolało mnie gardło, po zjedzeniu
goździka poczułam się jakby dostała zastrzyk znieczulający). Dlatego można
potraktować je jak gumę do żucia i żuć dla odświeżenia oddechu. Przy
nudnościach warto zaparzać z nich herbatę. Natomiast olejek goździkowy uśmierza
ból, kiedy wlejesz kropelkę do dziury w zębie. Zewnętrzne zastosowanie znajduje
w leczeniu nerwobólów i reumatyzmu.
Imbir lekarski (Zingiber officinale)
Jak wiadomo imbir przywędrował do Europy ze Wschodu drogą przez Indie. Trzeba uważać ze świeżym imbirem, bo jest bardzo ostry.
Świeże kłącza imbiru poprawiają krążenia, rozgrzewając ciało. Herbatkę z imbiru warto stosować przy przeziębieniach, znakomicie reguluję pracę żołądka i zapobiega chorobie lokomocyjnej. Żucie imbiru łagodzi ból gardła.
Jak wiadomo imbir przywędrował do Europy ze Wschodu drogą przez Indie. Trzeba uważać ze świeżym imbirem, bo jest bardzo ostry.
Świeże kłącza imbiru poprawiają krążenia, rozgrzewając ciało. Herbatkę z imbiru warto stosować przy przeziębieniach, znakomicie reguluję pracę żołądka i zapobiega chorobie lokomocyjnej. Żucie imbiru łagodzi ból gardła.
Pieprz czarny (Piper
nigrum)
To chyba najczęściej używana
przyprawa. Rośnie w tropikach. Z suszonych niedojrzałych owoców uzyskuje się
przyprawę znaną jako pieprz czarny.
Ma właściwości bakteriobójcze,
moczopędne, pobudzające i ułatwiające trawienie oraz zapobiega wzdęciom.
Skuteczny w leczeniu obstrukcji, nudności, zawrotów głowy i artretyzmu.
Ziele angielskie
To tak naprawdę korzennik
lekarski (pimenta doica). Przyprawa niemalże piratów z Karaibów, ponieważ stamtąd
pochodzi. Została odkryta przez Krzysztofa Kolumba (stąd polska nazwa). Swoim
zapachem przypomina mieszankę goździków, cynamonu i gałki muszkatołowej.
Według dr H. Różańskiego ziele
angielskie ma właściwości:
odkażające,
znieczulające i przeciwświądowe miejscowo, pobudzające trawienie i czynności
wydzielnicze przewodu pokarmowego, rozkurczowe na mięśnie gładkie. Mają
właściwości uspokajające. Leczy niestrawność, bóle żołądka, skurcze jelit,
zaparcia. Hamują procesy gnilne i fermentacyjne w jelitach, usuwają
nieprzyjemny zapach z ust wywodzący się z zaburzeń trawiennych. Korzennik
zmniejsza bóle miesiączkowe, ale w większych dawkach może też nasilać
krwawienia miesiączkowe i wypływanie wydzieliny menstruacyjnej. Jest to
przydatne przy długotrwałych skurczach i atonii macicy, przez co wydzielina i
skrzepy menstruacyjne zalegają w drogach rodnych. Ziele angielskie zapobiega
tym zaburzeniom.
+ dodatki
Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum)
Jest po szafranie i wanilii najdroższą przyprawą świata. Ta aromatyczna przyprawa przypominająca zapachem bergamotkę i eukaliptus przywędrowała do Europy z Indii.
Zmielone owoce kardamonu szybko tracą właściwości lecznicze, dlatego należy je rozdrabniać tuż prze użyciem.
+ dodatki
Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum)
Jest po szafranie i wanilii najdroższą przyprawą świata. Ta aromatyczna przyprawa przypominająca zapachem bergamotkę i eukaliptus przywędrowała do Europy z Indii.
Zmielone owoce kardamonu szybko tracą właściwości lecznicze, dlatego należy je rozdrabniać tuż prze użyciem.
Żute nasiona kardamonu odświeżają oddech. Pomaga przy wzdęciach, niestrawności i bólach głowy.
Kolendra siewna (Coriandrum sativum)
Do północnej Europy kolendrę przywieźli Rzymianie, którzy używali jej jako środek konserwujący mięso.
Ma właściwości wspomagające trawienie i lekko uspokajające. Są ważnym składnikiem maści na schorzenia reumatyczne, bóle mięśni i stawów.
Skórka pomarańczy
Poprawia trawienie i przyspiesza metabolizm. Pomaga przy wzdęciach, zgadze, wymiotach i czkawce. Poprawia apetyt, pomaga przy nudnościach oraz rozpuścić flegmę, łagodzą kaszel i objawy astmy.
Wanilia płaskolistna (Vanilia planifolia)
Wanilia pochodzi z Meksyku. Do Europy sprowadzili ją hiszpański żeglarze w XVI w. Aztekowie uszlachetniali nią czekoladę.
Stosowana jest głównie dla przepięknego zapachu. Dr Różański napisał, że Wanilia usuwa zmęczenie, lęk, stan stresowy, depresję, poczucie ogólnego zniechęcenia. Poprawia samopoczucie, wydolność seksualną. Pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga apetyt. Pobudza krążenie krwi.
Podsumowując, po wieczerzy wigilijnej warto zjeść troszkę pierniczków, ponieważ pomogą nam trawić pyszności, które zjedliśmy i być może zapobiegnie wzdęciom. Natomiast, aby mieć zdrowe gardła do śpiewania kolęd i rozgrzane ciałko na pasterce, to należy godzinę przed północą najeść się świątecznych pierniczków z tajnym składnikiem :)
Co myślicie o samodzielnym wykonywaniu przypraw do potraw i ciast? Piszcie w komentarzach!
Wszystkim Wam na te święta, życzę...
Bibliografia:
http://www.bio-smaki.pl/cudowne-wlasciwosci-skorki-z-pomaranczy/
http://rozanski.li/141/kardamon-elettaria-cardamomum-white-et-maton-w-fitoterapii/
M. Zilliken, J. Gay, 100 przypraw, wyd. Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2012
L. Bremness, Wielka księga ziół, wyd Wiedza i życie, Warszawa 1991
http://rozanski.li/141/kardamon-elettaria-cardamomum-white-et-maton-w-fitoterapii/
M. Zilliken, J. Gay, 100 przypraw, wyd. Olesiejuk, Ożarów Mazowiecki 2012
L. Bremness, Wielka księga ziół, wyd Wiedza i życie, Warszawa 1991